مترجم مبتدی؛ چالش های ترجمه و نکاتی که لازم است هر مترجم تازه کاری بداند
اگر یک مترجم مبتدی هستید، برای حرفه ای شدن لازم است 15 نکته را رعایت کنید. مفهوم متن را درک کنید و در انتقال آن، ترجیح را بر اصل امانت داری بگذارید، نه بر ترجمهٔ تحت الفظی. سعی کنید حتی با بیان جمله‌های سادهٔ زبان فارسی، مفاهیم را به درستی منتنقل کنید. با اصطلاحات، عبارت‌های عامیانه، ضرب المثل ها، استعاره‌های پرکاربرد و لغات تخصصی هر حوزهٔ علمی، آشنایی حداقلی داشته‌باشید. در ابتدای راه، ترجمه‌های سخت نپذیرفته و به مترجم ماشینی اعتماد نکنید. ترجمهٔ متون را از ساده به سخت شروع کنید. ترجمه را با سعی و تلاش در مسیر یادگیری هرچه بیشتر، همگام کنید تا به یک مترجم حرفه‌ای تبدیل شوید.
چگونه یک مترجم مبتدی، حرفه ای میشود؟ همه ما می‌دانیم ترجمه، دارای فنون و قواعد ثابتی است. بنابراین هرکس که آشنایی متوسطی با زبان انگلیسی داشته باشد، لزوما نمی‌تواند مترجم خوبی باشد. یک مترجم حرفه‌ای به قواعد و اصول ترجمهٔ تخصصی مسلط است. یک مترجم خوب باید به دستور زبان‌های مبدأ و مقصد مسلط بوده و اصطلاحات زبان مبدأ، مبانی علمی موضوع متن و اصول حرفه‌ای ترجمه را بداند.
مترجم حرفه‌ای، فردی است که یا تحصیلات آکادمیک مترجمی زبان انگلیسی داشته، یا در رشتهٔ تحصیلی خود، به درجه‌ای از دانش تخصصی رسیده است که قادر به ترجمهٔ تخصصی متون علمی رشتهٔ تحصیلی خود هست. دستهٔ اول مترجمان آکادمیک، و دسته دوم، مترجمان تجربی را تشکیل میدهند.
در هر دو صورت، چنانچه تمایل به کار ترجمه دارید، بدانید که در ابتدای راه هستید و آموزش‌ها و نکات بسیاری هست که باید آنها را فرا بگیرید. در ادامهٔ این مطلب، به 15 مورد از مهمترین نکاتی که شما به عنوان یک مترجم مبتدی، نیاز دارید، اشاره شده است.
1- آغاز کار مترجم مبتدی
بدیهی است که مترجم حرفه‌ای، روزی مبتدی بوده و با کسب دانش و تجربهٔ بیشتر، به مهارت‌های پیشرفتهٔ ترجمه، دست یافته‌است. چنانچه مترجم، تحصیلات دانشگاهی مرتبط با موضوع متن نداشته‌باشد، نسبت به اصطلاحات آن رشته ناآشنا خواهدبود؛ در نتیجه ترجمهٔ دقیق و درستی حاصل نخواهدشد. لذا توصیه میشود شما به عنوان یک مترجم مبتدی، ترجمه را از متون عمومی آغاز کنید و پس از کسب مهارت‌های لازم، اقدام به ترجمهٔ تخصصی نمایید.
2- مفهوم را به ترجمه ترجیح دهید.
ممکن است قسمتی از متن انگلیسی، متشکل از جملات به هم پیوسته باشد اما در عین حال مفهوم ساده‌ای را بیان کند. شما میتوانید به جای آنکه جملات را عیناً به فارسی ترجمه کنبد، مفهوم آن را بیان کنبد. در این صورت لازم است مفهوم متن انگلیسی را به صورت کاملاً درست و دقیق درک کنید. سپس آن را با جمله یا جملاتی ساده‌تر به زبان فارسی بیان کنید.
لازم به ذکر است رعایت اصل امانت در نقل قول مطالب، از مسئولیت‌های حرفه‌ای مترجمان است. به عبارت دیگر دقت کنید در خلال انتقال مفاهیم، تحریف اتفاق نیفتد. مسئولیت مترجم، انتقال مفهوم و منظور دقیق و درست متن انگلیسی است؛ بنابراین شما اجازه داربد مفاهیم و مقاصد متن مبدأ را با جملات ساده‌ای از زبان فارسی به خواننده منقل کنید.
3- مراقب نکات پنهان متن باشید.
آنچه در ترجمه و ساده نویسی متن مهم است، توجه به نکات پنهان متن انگلیسی است. دقت داشته‌باشید قسمت‌هایی که از نظر نویسنده، مهم‌تر بیان شده‌اند، در متن ترجمهٔ شما نیز مهم شمرده شوند. به عبارت دیگر موضوعی که از نظر نویسندهٔ متن مبدأ، مهم شمرده شده است، مورد توجه شما (مترجم) نیز باشد.
4- اصطلاحات را بشناسید.
اصطلاحات، عبارت‌های عامیانه، ضرب‌المثل‌ها و استعاره‌های پرکاربرد زبان انگلیسی را بشناسید. اینگونه میتوانید معنی و مفهوم دقیق متن را درک کنید. گاهی نویسندهٔ متن مبدأ، از اصطلاح یا عبارت عامیانهٔ انگلیسی استفاده میکند تا بتواند مفهوم را هر چه بهتر منتقل کند. گاهی نیز ممکن است برای تشریح بهتر یک موضوع، استعاره‌ای پرکاربرد و شناخته شده را ذکر کند.
استفاده از اصطلاحات کمیاب، احتمال کمتری دارد؛ از اینرو دانستن تمام اصطلاحات و ضرب المثلهای زبان انگلیسی، برای شما، حیاتی نبوده و تنها شناخت پرکاربردترین آنها، کافیست.
5-معنی متناسب با متن را پیدا کنید
همانطور که می دانید اکثر کلمات انگلیسی، دارای معانی متعددی هستند. دانستن این معانی، به حرفه ای شدن یک مترجم مبتدی کمک میکند. گاهی، این معانی با هم در تناقضند. مثلا کلمهٔ oath که هر دو معنی “قسم” و “فحش” را میدهد.
در برخی موارد نیز، معانی یک کلمه تاحدی به هم نزدیک است که انتخاب معنی درست و متناسب با متن، برای مترجم سخت و پیچیده میشود. اگر یک مترجم مبتدی هستید، نگران نباشید. این مهارت با تمرین ترجمه، به آسانی حاصل میشود. به عبارت دیگر، انتخاب معنی درست و مقتضی متن، در ترجمه‌های بعدی آسانتر خواهد بود.
6- ساختار متن و گرامر را یاد بگیرید.
اگر به قواعد زبان انگلیسی (گرامر) آشنا نیستید، لازم است به زودی مطالعات خود را در این زمینه شروع کنید. حتماً لازم است زمان افعال، قید، صفت، ترتیب صفات و موصولات و بسیاری قواعد مهم دیگر را بلد باشید تا بتوانید ترجمه‌ای دقیق را انجام دهید. بدون شک اگر در تشخیص هرکدام ناموفق باشید، مطمئن باشید ترجمهٔ شما حق مطلب را ادا نخواهد کرد.
7- اشکالات متن را تصحیح کنید.
به هر دلیلی ممکن است متن مبدأ، دارای مشکلات ساختاری یا قواعد گرامری باشد. سعی کنید در حد امکان، آن مشکلات را برطرف کنید. میتوانید مشکلات فوق را به همراه یادداشتی در متن مقصد، به مشتری تحویل دهید. اما مطمئن باشید که تصحیح اشکالات ساختاری، به ارزش کار شما در سطح یک مترجم مبتدی، می‌افزاید.
8- لحن متن را رعایت کنید.
مسلماً لحن یک متن علمی با لحن یک متن داستانی تفاوت دارد. میزان رسمیت متون مختلف را در نظر بگیرید و در متن مقصد رعایت کنید. رعایت این نکته حتی برای یک مترجم مبتدی، سخت نیست اما از اهمیت زیادی برخوردار است.
9- دایره واژگان خود را گسترش دهید.
با مطالعهٔ کتاب‌های آموزش لغات، دایرهٔ واژگان خود را گسترش دهید. اگر واژگان بیشتری یاد نگیرید، همیشه یک مترجم مبتدی خواهید ماند. کتاب‌هایی از مانند 504 واژهٔ ضروری، واژگان تافل، 400 واژه و 1100 واژه، به ترتیب می‌توانند منابع خوبی برای گسترش دایرهٔ واژگان محسوب شوند.
10- برخی کلمات معادل فارسی ندارند.
برخی کلمات در زبان انگلیسی معادل فارسی ندارند. سعی نکنید آنها را حتماً ترجمه کنید. به عنوان مثال چنانچه متنی مربوط به علم کامپیور را ترجمه می‌کنید، حتما می دانید که واژهٔ “windows” نیازی به معادل فارسی ندارد. در واقع بیان معادل فارسی “پنجره‌ها” برای این کلمه در این متن، اشتباه است. این نکته را میتوانید با کسب آشنایی از واژگان هر حوزه های علمی رعایت کنید.
11- مفهوم متن را درک کنید.
وظیفه شما به عنوان یک مترجم، فقط برگرداندن متن به زبان فارسی نیست. انتقال مفاهیم به بهترین شکل را سرلوحهٔ کار ترجمه قرار دهید. قبل از ترجمه سعی کنید خودتان مفهوم اصلی را درک کنید. سپس آن را ترجمه کنید. در این صورت شما میتوانید قسمت‌هایی از متن مبدأ را که با کمی ابهام یا پیچیدگی بیان شده، راحت‌تر به زبان فارسی برگردانید. در واقع میتوانید مفاهیمی را که درک کرده‌اید، به قلم خود بنویسید.
12- به مترجم ماشینی اعتماد نکنید.
این روزها مترجم‌های ماشینی بسیاری در فضای اینترنت خدمات ترجمه رایگان انجام می دهند و به یاری مترجم مبتدی آمده‌اند؛ امّا آیا صحت و اعتبار این مترجم‌ها را بررسی کرده‌اید؟ در میان این مترجم ها فعلا ابزار ترجمه گوگل دقیق ترین این ابزارهاست. ممکن است روزی از همین روزها، به کمک هوش مصنوعی، مترجم‌هایی به کمک انسان‌ها بیایند که بسیار سریع‌تر و دقیق‌تر از انسان‌ها، ترجمه را انجام دهند؛ اما تا قبل از این اتفاق، به مترجم‌های ماشینی اعتماد نکنید.
این مترجم‌ها بدون توجه به موضوع زمینه‌ای متن، اولین معنی هر کلمه را پیدا کرده و جایگزین می‌کنند. مترجم‌های ماشینی گاهاً ترتیب صفات، موصول‌ها و اصول دقیق جمله‌بندی را رعایت نمی‌کنند اما چون رایگان و سریع هستند، متاسفانه مورد استقبال شدید برخی از مترجمان مبتدی قرار گرفته اند. به جای مترجم ماشینی، یک دیکشنری در کنار دست خود داشته‌باشید و معانی مختلف هر کلمه را تجزیه‌وتحلیل کنید و بهترین و مناسب‌ترین معنی را در متن جایگذاری کنید.
13- ابتدای راه ، متن سخت قبول نکنید.
با خودتان صادق باشید. قبول کنید که فعلاً یک مترجم مبتدی هستید و نمی‌توانید ترجمه‌های تخصصی انجام دهید. لازم است که دانش خود را در زمینه‌های زیادی ارتقا دهید. شما نیاز دارید لغت‌های بسیاری یاد بگیرید و در مورد موضوعات علمی مختلفی، اطلاعات حداقلی داشته‌باشید. بنابراین در ابتدای راه، با تقبل ترجمه‌های تخصصی، اعتبار خود را زیر سؤال نبرید؛ اگر از پس ترجمهٔ متن سخت و تخصصی برنیایید، اعتباری که می‌تواند بیشتر شود، از دست می‌رود.
از دیگر رو، با تقبل ترجمهٔ تخصصی و سخت، روحیهٔ خود را از دست می‌دهید. حتماً با خودتان فکر می‌کنید من از پس این ترجمه برنیامدم پس مترجم خوبی نیستم.
قبل از ورود به حوزهٔ جدید، حتماً چند مقاله و نمونه ترجمه از آن تخصص را مطالعه کنید تا علاوه بر کسب حداقل دانش زمینه‌ای در مورد آن، تا حدودی با لغات تخصصی موضوع متن مبدأ نیز آشنا شوید.
14- در صرف زمان خساست به خرج ندهید.
شما به عنوان یک مترجم مبتدی، نیاز دارید متنی را که ترجمه کرده‌اید، بارها و بارها مطالعه کنید. هر جمله ای را که می‌نویسید، چندین بار از رو بخوانید. متن خود را از لحاظ دستور زبان فارسی، شیوایی بیان و امانت داری از متن مبدأ، بررسی کنید.
چنانچه سفارش ترجمهٔ فوری قبول کنید، استرس تحویل به موقع باعث میشود احتمال خطای شما افزایش یابد. شاید برایتان تمسخر آمیز باشد اما با واقع بینی قبول کنید که حداکثر 4 صفحه در روز، برای یک مترجم مبتدی کافی است.
15- تجربه بر درآمد غالب است.
در ابتدای راه، اینقدر به فکر پول و درآمد نباشید. مبلغ را کمی تعدیل کنید تا بتوانید با مشتریان بیشتری تعامل کنید. این کار، مزایای بسیاری برای شما دارد. اول آنکه میتوانید با پذیرفتن ترجمه‌های بیشتر، تجربهٔ خود را افزایش دهید و در نتیجه، به علم ترجمهٔ خود بیفزایید. سپس آن که مشتریان بیشتری جذب می‌کنید که این کار از لحاظ اقتصادی نیز برای شما مفید است.
برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر24 مراجعه کنید
سایت شهر24 مرجع آگهی های رایگان.با سایت شهر24 دیده شوید
